مقاربت (سکس) و روابط جنسی، از جمله محورهای اساسی رابطه زناشویی به شمار میرود. از طریق مقاربت، علاوه بر تامین شدن درست و مناسب نیازهای جنسی، روابط عاطفی میان زوجین نیز مستحکم میشود. اما آیا رابطه جنسی دردناک است؟ درد زیاد در زمان مقاربت (مقاربت دردناک) طبیعیست؟ چه راههایی برای کاهش این درد وجود دارد؟ در این یادداشت، به بررسی اصلیترین دلایل مقاربت دردناک و راههای برطرف کردن هر یک پرداختهایم.
آیا احساس درد متوسط یا شدید به هنگام مقاربت(سکس) طبیعی است؟
رابطه جنسی در حالت طبیعی، نباید دردی به همراه داشته باشد؛ مگر اینکه پرده هایمن شما از نوعی باشد که میتواند مقاربت برای دفعات اول را با درد همراه کند (درباره پرده هایمن و انواع آن در ادامه توضیح دادهایم).
بنابراین میتوان گفت اگر همیشه در حین مقاربت، درد متوسط یا شدیدی را تجربه میکنید، نباید آن را طبیعی بدانید و بهتر است این درد را ریشهیابی کرده و برطرف کنید.
اگرچه بسیاری از بانوان، حین آمیزش و مقاربت، درد زیادی را متحمل میشوند، اکثر آنان هیچگاه درباره آن صحبت نکرده یا به دنبال درمان این درد نمیروند.
بنابراین، اگر شما هم تجربه مقاربت دردناک را داشتهاید، گام اول این است که با همسرتان این موضوع را در میان بگذارید. سپس میتوانید از ادامه این مقاله، برای پیدا کردن ریشه احتمالی درد کمک بگیرید و با راهکارهای پیشنهادی یا مراجعه به متخصص مربوطه، روند درمان و حل مشکل را آغاز کنید.
اگر درد در هنگام رابطه جنسی و مقاربت دردناک، به هر دلیلی که باشد، درمان نشود، میتواند به آسیبهای جدیای منجر شود که درمان آن را بسیار مشکل، هزینهبر، خطرناک یا حتی غیرممکن کند. پس بهتر است از این مشکلات پیشگیری کرده و هرچه زودتر علت تجربه دردناکتان به هنگام مقاربت را ریشهیابی و حل کنید.
چه دلایلی میتوانند منجر به سکس دردناک شوند؟ و چه راهکارهایی برای آن وجود دارد؟
دلایل متفاوتی میتواند منجر به درد در هنگام مقاربت شوند. در ادامه، شایعترین دلایل و نحوه برطرف کردنشان را بررسی میکنیم. اگر شما جز هیچکدام از دستهبندیها نبودید، حتما پیش از بروز مشکلات جدی، به پزشک متخصص زنان مراجعه کرده و علت درد خود را پیگیری کنید:
نحوه قرارگیری نامناسب زوجین نسبت به یکدیگر
نحوه قرارگیری بدن شما و همسرتان نسبت به هم، ممکن است منجر به ایجاد مقاربت دردناک شود؛ برای مثال اگر شیوه قرارگیری شما یا همسرتان به شکلی باشد که آلت تناسلی همسر شما، به دیوارهها یا دهانه واژن یا معقد فشار بیاورد، باعث افزایش بیش از حد میزان اصطکاک شود و … .
راهکار: آموزشهای معتبری را که توسط سکستراپیستها و درمانگران حوزه بهداشت جنسی تهیه شدهاند، تهیه کرده و با آزمون و خطا، موقعیتهایی را که برای شما و همسرتان بهتر است، پیدا کنید و تجربه مقاربت دردناک را در خود به حداقل برسانید.
عدم برانگیختگی جنسی یا کم بودن آن
زمانی که بانوان دچار برانگیختگی جنسی میشوند، لابیا و دهانه واژن بزرگتر میشوند، همچنین دیوارههای داخلی واژن کشیده شده و فضای داخل آن افزایش پیدا میکند. از طرفی، داخل واژن، مایعی لغزنده ترشح میشود. همه اینها، به کاهش درد رابطه جنسی کمک میکنند و اجازه وقوع مقاربت دردناک را نمیدهند. در تصاویر زیر، میتوانید ناحیه لابیا و دهانه رحم، و مراحل برانگیختگی و تاثیر آنها بر فضای داخلی واژن را مشاهده کنید:
بنابراین در خانمها برانگیختگی جنسی به درستی رخ ندهد، ممکن است این مراحل انجام نشوند یا میزان ترشح مایع لغزنده یا کشیدگی و بزرگشدن دهانه یا داخل واژن کم باشد و منجر به مقاربت دردناک شوند.
راهکار: برای برطرف کردن این مشکل، میتوانید به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید، در هنگام روابط جنسی از مایع لغزاننده استفاده کنید و یا مطمئن شوید که پیش از مقاربت جنسی با همسرتان، مدت زمانی را به ایجاد برانگیختگی و معاشقه اختصاص داده و بدنتان را آماده کردهاید.
انقباض واژن
اگر در تجربههای قبلیتان از مقاربت جنسی، درد را تجربه کرده باشید، ممکن است ناخودآگاه یا خودآگاه، عضلات
واژنتان را منقبض کنید. این انقباضات، باعث کاهش فضای دهانه رحم شده و باعث ایجاد تجربه مقاربت دردناک میشوند.
راهکار: پزشک متخصص زنان، میتواند از طریق آموزش تمرینهایی، این انقباضات را کاهش داده و درد مقاربت را تا میزان زیادی از بین ببرد.
بزرگ بودن اندازه آلت تناسلی همسر
اگه قطر یا طول آلت تناسلی همسرتان بزرگتر از فضای داخلی واژن شما یا قطر دهانه واژنتان باشد، ممکن است مقاربت دردناکی را تجربه کنید.
بر اساس تحقیقات انجامشده، طول آلت تناسلی آقایان، در حالت طبیعی به طور میانگین حدود ۹ سانتیمتر است و در حالت نعوذ به حدود ۱۳ سانتیمتر میرسد.
متوسطِ قطر آلت تناسلی آقایان نیز در حالت طبیعی حدود ۹ و در حالت نعوذ ۱۱.۵ سانتیمتر است. از طرفی، عمیق واژن خانمها به طور متوسط، در حالت طبیعی ۹.۵ سانتیمتر است و در حالت برانگیخته به دوبرابر این مقدار میرسد.
راهکار: در این حالت، بهتر است با همسرتان گفتوگو کنید، مسئله را با او در میان بگذارید و از او بخواهید این موضوع را در حین رابطه جنسی در نظر بگیرد و از دخول کامل آلت تناسلیاش خودداری کند تا تجربه شما از مقاربت دردناک کاهش یابد.
یائسگی و افزایش سن
با بیشتر شدن سن، نزدیک شدن و رسیدن به مرحله یائسگی و کاهش سطح ترشح هورمون استروژن، بافت درونی واژن نازکتر شده و ترشح مایع لغزاننده کاهش پیدا میکند.
از طرفی، معمولا زوجین با افزایش سن، تمایل جنسیشان کاهش پیدا میکند و ممکن است به دفعات کمتری رابطه جنسی داشته باشند. کاهش دفعات برقراری رابطه جنسی، میتواند به آتروفی واژن و ضعیف شدن تدریجی عضلات آن منجر شود. در نهایت، این دلایل، منجر به تجربه مقاربت دردناک میشوند.
راهکار: استفاده از ژل و مایع لغزاننده مصنوعی، انجام تمرینات و ورزشهای مخصوص و همچنین داشتن رابطه جنسی منظم با همسر میتواند درد رابطه جنسی را تا حد زیادی کاهش داده و از وقوع مقاربت دردناک جلوگیری کند. برای تقویت عضلات واژنتان میتوانید از توصیههای پزشک متخصص زنان خود استفاده کنید. همچنین میتواند از پزشکتان درباره کرم استروژن واژینال یا هورموندرمانیهای مرتبط مشورت بگیرید.
ولوودینیا یا وستیبولیت دهانه واژن
وستیبولیت دهانه واژن یا سوزش و درد دهانه واژن (Vulvodynia or Vulvar Vestibulitis) نوعی بیماری واژینال است که به دلایل نامشخصی ایجاد میشود. برای تشخیص این بیماری، باید حداقل ۳ ماه از آن گذشته باشد.
وستیبولیت میتواند با درد، زخم شدن و تپش داشتن در ناحیه واژن، خارش، سوزش، مورمورشدن و سفت شدن ظاهر شود و یک بیماری مسری نیز به شمار نمیرود.
راهکار: برای حل مشکل مقاربت دردناک به علت وستیبولیت دهانه واژن، میتوانید با مراجعه به پزشک متخصص زنان، درمانهای مربوط به این بیماری را شروع کنید.
واژینیسموس یا دخول دردناک
در صورت ابتلا به واژینیسموس، واژینیسم یا دخول دردناک، در هنگام مقاربت و رابطه جنسی، درد بیش از حدی را تجربه میکنید و این موضوع، به ترس از رابطه جنسی منجر میشود. در واژینیسموس، عضلات ناحیه واژن در هنگام دخول به شکل غیرارادی دچار انقباض میشوند.
درجات شدت این بیماری متفاوت است. گروهی از خانمها، نمیتوانند ورود هیچ چیزی را به واژن تجربه کنند و به همین دلیل، قادر به استفاده از وسایلی مانند تامپون نیستند. بعضی از خانمها، از تامپون یا کاپ قاعدگی استفاده میکنند، اما اصلا نمیتوانند دخول را تجربه کنند. برخی از بانوان، میتوانند رابطه جنسی برقرار کنند و دخول داشته باشند، اما این مقاربت برای آنها بسیار دردناک است.
واژینیسموس میتواند به دلایل متفاوتی ایجاد شود:
- یکی از دلایل شایع، تجارب بد گذشته است. اگر فرد در گذشته تجربه مقاربت دردناک داشته، مورد تجاوز قرار گرفته یا معاینه خشن و آسیبزنندهای را تجربه کرده باشد، ممکن است دچار علائم واژینیسموس شود.
- یکی دیگر از دلایل شایع این بیماری، احساس گناه و عذاب وجدان است. ممکن است به علت سختگیریهای پیشین خانواده، باورهای تحریفشده و افراطی مذهبی و سنتی، القاها اشتباه جامعه و …، رابطه جنسی در ذهن فرد، گناه، اشتباه، کثیف یا تحقیرکننده باشد. این باورها، میتواند وارد رابطه زناشویی با همسر نیز شوند و زمینه این بیماری را ایجاد کنند.
- اضطراب و استرس زیاد نیز میتواند منجر به ظهور نشانههای واژینیسموس شود.
راهکار: از راههای رایج درمان واژینیسموس و کاهش تجربه مقاربت دردناک، ورزش کِگِل، تزریق بوتاکس، لیزردرمانی، جراحی، برداشتن اندومتریوز و مراجعه به رواندرمانگر و سکستراپیست است. برای انتخاب راه درمان مناسب، با پزشک متخصص خود مشورت کنید.
استفاده از قرصها و داروهای ضدبارداری
داروهای ضدبارداری منجر به ترشح ترکیباتی در بدن شما میشوند که ممکن است علت اصلی مقاربت دردناک در شما باشند. به همین دلیل، بهتر است از روشهای دیگر جلوگیری از بارداری استفاده کنید. البته اگر داروهای ضدبارداری منجر به وقوع مقاربت دردناک در شما شده باشند، پس از قطع مصرف، ممکن است ماهها طول بکشد تا اثرشان به طور کامل از بدن شما خارج شده و درد رابطه جنسی کاهش یابد.
پرده هایمن بسته
پرده یا لایه هایمن، پوشش نازکیست که دهانه واژن را میپوشاند.
در ایران، این لایه، با نام پرده بکارت شناخته میشود؛ درحالیکه اساس این نامگذاری اشتباه است. پرده هایمن، لایهای است با شکلهای متفاوت. این لایه ممکن است دندانهدار باشد، حلقوی، مثلثی، مشبک، نازک یا ضخیم باشد. همچنین ممکن است از ابتدای تولد، این پرده، کاملا بسته و بدون هیچ منفذی باشد یا به طور کلی وجو نداشته باشند.
ممکن است علاوه بر برقراری رابطه جنسی، پرده هایمن وجود داشته یا بدون تجربه هیچ رابطه جنسی و دخولی، پردهای وجود نداشته باشد. بنابراین نمیتوان گفت که وجود، عدم وجود یا شکل ظاهری هایمن میتواند تعیینکننده بکارت فرد باشد.
بعضی از انواع پرده هایمن مانند بدون منفذ، کاملا بسته یا ضخیم میتوانند باعث درد زیاد به هنگام رابطه جنسی و داشتن مقاربت دردناک شوند.
راهکار: از طریق یک جراحی کوچک نزد پزشک و جراح متخصص زنان میتوانید پرده هایمن خود را بردارید.
اختلال دخول یا اختلال درد جنسی
اختلال دخول، دخول تناسلی لگنی یا درد جنسی (Genito-Pelvic Pain or Penetration Disorder, Sexual Pain Disorder) به معنای درد دائمی در هنگام مقاربت است. این درد در برخی از افراد به هنگام دخول آغاز شده و در برخی دیگر، بعد از دخول ظهور میکند. علائم این اختلال، ناتوانی در دخول مقعدی هنگام مقاربت، درد محسوس در هنگام مقاربت مقعدی یا واژینال، ترس یا اضطراب محسوس درباره درد یا دخول و … است.
راهکار: برای تشخیص قطعی و درمان این اختلال میتوانید از متخصص رواندرمانی کمک بگیرید.
وجود مشکلات در رابطه عاطفی زوجین
مشکلات میان زوجین میتواند منجر به ایجاد خشم، اضطراب، تردید، غم یا افسردگی در فرد شود. این عواطف منفی میتوانند علائم جسمانی داشته باشند و مقاربت دردناک نیز از جمله این علائم است.
راهکار: بهتر است به یک مشاور یا روانشناس برای حل مشکلات رابطه عاطفی خود با همسرتان مراجعه کنید.
عفونت قارچی واژن (برفک یا کاندیدیازیس واژن)
عفونت قارچی واژن، با علائمی مانند خارش، التهاب، ترشحات غیرطبیعی واژنی، درد در هنگام دفع ادرار، درد در هنگام استفاده از تامپون یا کاپ قاعدگی و یا مقاربت دردناک ظهور میکند. این عفونت، ناشی از رشد غیرطبیعی مخمرهای درون واژن رخ میدهد و ۷۵ درصد خانمها، حداقل به یکی از انواع عفونتهای قارچی مبتلا میشوند.
بارداری، دیابت کنترل نشده، استفاده از داروهای ضدبارداری، مصرف آنتیبیوتیکها، استفاده از اسپریهای بهداشتی زنانه معطر و پوشیدن لباس زیر چسبان و از جنس پلاستیک میتوانند از دلایل ایجاد عفونت قارچی واژن باشند.
راهکار: اگر علت مقاربت دردناک در شما، وجود عفونتهای قارچی واژن باشد، مراجعه به پزشک متخصص زنان و گذارندن دورههای دارودرمانی میتواند به درمان این بیماری و کاهش دردتان در هنگام رابطه جنسی کمک کند.
جمعبندی
در این مقاله، به این موضوع اشاره کردیم که اگرچه بسیاری از بانوان، این موضوع را مطرح نمیکنند، اما مقاربت دردناک را تجربه کرده و روابط جنسی آزاردهندهای دارند.
رابطه جنسی طبیعی، با درد همراه نیست و نباید درد زیاد مقاربتی را موضوعی طبیعی قلمداد کرد. سپس علل اصلی و رایجی که ممکن است این درد را ایجاد کنند، بررسی کردیم و راهکاری برای هر یک از این دلایل پیشنهاد دادیم.
در نهایت اگر برای تشخیص، درمان، دریافت راهنمایی و هرگونه موضوع دیگر درباره مقاربت دردناک کمک احتیاج دارید، میتوانید از درمانگران حوزه بهداشت جنسی، سکستراپیستها، پزشک متخصص زنان و مشاورین و رواندرمانگرها کمک بگیرید.